Wzajemna czy oddzielna odpowiedzialność za długi małżonków?

Czy żona odpowiada za długi męża, a małżonek za długi żony? Odpowiedz nie jest jednoznaczna, albowiem zasadnicze znaczenia w przywołanej kwestii ma sposób ukształtowania między małżonkami małżeńskiego ustroju majątkowego z chwilą wypowiedzenia sakramentalnego tak.

Małżonkowie mogą w formie aktu notarialnego (umowy) z chwilą zawarcia małżeństwa ustanowić stan rozdzielności majątkowej. Wówczas co do zasady majątki będą rozdzielne. Taką rozdzielność małżonkowie mogą ustanowić także długo po zawarciu małżeństwa. Zatem w zależności od przyjętego rozwiązania różnie będzie wyglądać odpowiedzialność za długi współmałżonka.

I Odpowiedzialność za długi małżonków przy ustroju rozdzielności majątkowej

Przy ustroju rozdzielności majątkowej brak jest majątku wspólnego małżonków. Każde z małżonków ma swój majątek odrębny (osobisty) i nim zarządza. Tak też przy tego typu ustroju majątkowym małżonków odpowiedzialność za długi współmałżonka nie istnieje! Inaczej: każdy z małżonków samodzielnie zaciąga zobowiązania i za nie odpowiada.

Warto zaznaczyć, iż ustawodawca przewidział tzw. ustrój przymusowej rozdzielności. Może on zaistnieć na skutek:

• orzeczenia (wyroku) uwzględniającego żądania drugiego ze współmałżonków;
• ubezwłasnowolnienia jednego z małżonków;
• orzeczenia separacji i
• ogłoszenia upadłości współmałżonka.

II Odpowiedzialność za długi zaciągnięte na potrzeby zaspokojenia wspólnych potrzeb rodziny

O tego zobowiązaniach mówimy wówczas, gdy mają one pokryć potrzeby, jak m.in.: ubrania, czynsz za mieszkanie, opłaty za media, gaz, prąd itp. W tego typu zobowiązaniach – małżonkowie odpowiadają wspólnie – niezależnie od tego, kto zaciągnął zobowiązanie.

III Odpowiedzialność majątkowa za długi przy istnieniu ustawowej wspólności majątkowej małżonków

Tego typu ustrój powstanie z mocy prawa z chwilą zawarcia związku małżeńskiego. Jednakże warto zaznaczyć, iż przedmioty, rzeczy nabyte przed zawarciem związku tworzą tzw. majątek osobisty. Ten majątek jest wyłączony z majątku wspólnego! Szczegółowo reguluje to art. 33 Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego.

Istotne jest także, że przy ustroju wspólnoty majątkowej małżonek, który decyduje się na zaciągnięcie jakiegokolwiek zobowiązania majątkowego, potrzebuje każdorazowo zgody współmałżonka. Jeżeli takiej zgody nie uzyska, a mimo to zaciągnie dane zobowiązanie, to odpowiada za nie samodzielnie!