Społeczne przyczyny niewypłacalności (zadłużenia) i upadłości konsumenckiej
Autor: Prawnik Piotr Witkowski, Kancelaria Prawa Upadłościowego KPU, publikacja: 2021-06-10
Obraz współczesnej ekonomii pokazuje, że opiera się ona na kulturze zadłużenia! Zadłużone są państwa, jednostki samorządu terytorialnego, instytucje użyteczności publicznej, przedsiębiorcy i konsumenci (osoby fizyczne). Ekonomiczny model funkcjonowania społeczeństwa na kredyt wymaga istnienia odpowiedniej regulacji prawnej. Tym zagadnieniem (tematyką) zajmuje się prawo o niewypłacalności, a będąc bardziej precyzyjnym – prawo upadłościowe (Pr. up.) dotyczące zarówno przedsiębiorców, jak i konsumentów (osób fizycznych nieprowadzących działalności gospodarczej.
Niewypłacalność osób fizycznych – przyczyny
W tym kontekście niewypłacalność osób fizycznych jest typowym zjawiskiem społecznym, które ma różne podłoże. Jego przyczyną może być:
- Nagła zmiana sytuacji życiowej związana z pogorszeniem stanu zdrowia, utratą dobrze płatnej pracy, śmiercią współmałżonka, rozwiązaniem konkubinatu itp.
- Wiele osób jest ofiarą kultu konsumpcji i modelu życia ponad stan. Reklamy nieustannie zachęcają: „kup, kup, kup więcej”.
- Powszechnie dostępny jest system sprzedaży ratalnej, który bardzo często wprowadza w pułapkę przeinwestowania w dobra konsumpcyjne. Bardzo łatwo do pozyskania są pożyczki z parabanków. Koszt takich pożyczek jest ogromny, a ponieważ są one łatwo dostępne, dłużnicy zaciągają nowe długi na spłatę starych.
- Często występuje mieszanka zachłannego konsumpcjonizmu.
- Brak edukacji ekonomicznej i finansowej oraz zjawisko dziedziczenia biedy (pokoleniowej niewypłacalności).
- Niektórzy dłużnicy stali się niewypłacalni, gdyż są ofiarą jakiejś pułapki życiowej, poręczenia cudzego długu, oszustwa, nietrafionej inwestycji itp. Kołem napędowym niewypłacalności jest również hazard, alkoholizm, narkomania. A stosunkowo dużą grupę osób niewypłacalnych są byli przedsiębiorcy i byli członkowie zarządów ponoszących odpowiedzialność za zobowiązania spółki kapitałowej (np. sp. z o.o.).
Ponieważ przyczyny niewypłacalności są różne, to systemy prawne ograniczają możliwość oddłużenia tylko dla dłużników, którzy spełniają określone kryteria moralności płatniczej.
Czy dłużnik może wydostać się samodzielnie z pętli zadłużenia?
Osoba niewypłacalna (dłużnik) bardzo rzadko jest w stanie sam wydostać się z pętli zadłużenia. Odsetki od zaciągniętego zobowiązania przyrastają każdego dnia. Koszty procesu, egzekucji komorniczej znacznie powiększają zadłużenie, a są zaspakajane w pierwszej kolejności. Zajęcia egzekucyjne wynagrodzenia za pracę demotywują do dalszej pracy i skutkują wykluczeniem społecznym. W efekcie czego dochodzi do tego, że wierzyciele nie są w stanie przymusowo odzyskać swoich należności, a dłużnik, choćby bardzo chciał, nie może ich spłacić.
Jeśli znajdujesz się w sytuacji opisanej wyżej, czas podjąć stosowną decyzję.