Przesłanki i zasady ustalenia planu spłat wierzycieli w upadłości konsumenckiej. Część 2

Poniższy artykuł jest kontynuacją wcześniejszej pracy na temat przesłanek ustalenia planu spłaty wierzycieli w postępowaniu upadłościowym.

II Konieczność utrzymania upadłego i osób pozostających na jego utrzymaniu

Dokonanie oceny, jaka kwota powinna pozostawać upadłemu na jego utrzymanie oraz na utrzymanie jego najbliższych, musi następować w sposób zindywidualizowany.

Niemniej jednak wydaje się, że można zaproponować odwołanie się do określonych, stałych i przewidywalnych wskaźników, które dla badania tej przesłanki miałyby charakter wyjściowy.

Zerknij: Firmy od Prawa gospodarczego

Przed nowelizacją dokonaną ustawą z 30.08.2019 r. o zmianie ustawy Prawo upadłościowe oraz niektórych innych ustaw, poszukując odniesienia do jakichś stałych i konkretnych wskaźników, które, z uwzględnieniem oczywiście niezbędnej korekty wynikającej z uznania sędziowskiego, pozwoliłyby na ujednolicenie praktyki orzeczniczej, wskazywano w literaturze następujące punkty odniesienia:

• Minimum socjalne, które stanowi kategorię socjalną, mierzącą koszty utrzymania gospodarstw domowych, uwzględniającą podstawowe potrzeby bytowo-konsumpcyjne. Minimum socjalne nazywane jest granicą wydatków gospodarstw domowych, mierzącą godziwy poziom życia. W Polsce od 1981 r. na podstawie uchwały Rady Ministrów minimum socjalne szacowane jest przez Instytut Pracy i Spraw Socjalnych. W II kwartale 2019 r. dla osoby samotnej w wieku produkcyjnym minimum socjalne utrzymało się na poziomie 1219,15 zł, dla samotnego emeryta – 1197,47 zł. W rodzinie z trójką dzieci na utrzymaniu minimum socjalne wynosiło 4776,95 zł.
• Minimum egzystencji, zwane również minimum biologicznym, stanowi dolne kryterium ubóstwa, istotnie różniąc się od minimum socjalnego. Zakres i poziom zaspokajania potrzeb według minimum egzystencji wyznacza granicę, poniżej której występuje biologiczne zagrożenie życia oraz rozwoju psychofizycznego człowieka. Minimum egzystencji za 2019 r. dla najbardziej typowej rodziny (gospodarstwo z dwojgiem dzieci na utrzymaniu) oszacowano na 2134,67 zł (533,67 zł na osobę). Koszyk minimum dla osoby samotnej w wieku produkcyjnym wyniósł 616,55 zł, a dla samotnego emeryta – 585,04 zł. Ustalenie, że dochody upadłego nie przekraczają minimum egzystencji, oznacza, że upadły żyje w dolnej sferze ubóstwa, nie pozwala na ustalenie planu spłaty, ale uzasadnia umorzenie zobowiązań bez ustalania planu spłaty. Pozbawienie upadłego środków niezbędnych do biologicznego przetrwania stanowiłoby naruszenie gwarantowanej w art. 30 Konstytucji RP godności człowieka, której poszanowanie i ochrona jest obowiązkiem władz publicznych.