Funkcje i zasady prawa upadłościowego

Poznaj 4 funkcje i 4 zasady prawa upadłościowego.

1. Funkcje prawa upadłościowego¹

Prawo upadłościowe spełnia następujące funkcje:

• funkcję windykacyjną,
• funkcję sanacyjną,
• funkcję profilaktyczną,
• funkcję wychowawczą.

Funkcja windykacyjna prawa upadłościowego wyraża się w tym, że reguluje ono przebieg postępowania, które co do zasady zmierza do zaspokojenia wierzycieli.

Funkcja sanacyjna wyraża się w umożliwieniu dłużnikowi skutecznej restrukturyzacji zobowiązań poprzez umożliwienie zawarcia układu w postępowaniu upadłościowym przedsiębiorcy albo układu konsumenckiego. Funkcja sanacyjna wyraża się również umożliwieniu restrukturyzacji przedsiębiorstwa w drodze sprzedaży przedsiębiorstwa jako całości w toku postępowania upadłościowego.

Prawo upadłościowe ma również zapobiegać powstawaniu zatorów płatniczych, które mogą doprowadzić do zaburzenia płynności, a w skrajnych wypadkach do niewypłacalności wierzycieli upadłego (funkcja profilaktyczna).

Prawo upadłościowe ma na celu kształtowanie dobrych praktyk gospodarczych poprzez przekonywanie przedsiębiorców, że jedną z możliwości rozwiązania sytuacji kryzysowych jest złożenie wniosku o otwarcie postępowania restrukturyzacyjnego, które będzie procedurą odrębną od stygmatyzujących postępowań upadłościowych (funkcja wychowawcza).

Postępowanie upadłościowe powinno oddziaływać wychowawczo również na osoby fizyczne, które nie prowadzą działalności gospodarczej. Sprzyja temu instytucja planu spłaty w toku postępowania upadłościowego oraz możliwość zawarcia układu, czyli rozwiązania problemu niewypłacalności dłużnika w sposób koncyliacyjny, w drodze porozumienia z wierzycielami.

2. Zasady prawa upadłościowego

Przedstawiony wyżej przedmiot regulacji, jej cel oraz funkcje determinują również charakter naczelnych zasad prawa upadłościowego:

1. Zasada maksymalizacji zaspokojenia wierzycieli.
2. Zasada optymalizacji majątku dłużnika.
3. Zasady dominacji grupowego (zbiorowego) interesu wierzycieli.
4. Zasada ochrony słusznych praw dłużnika.

Prawo upadłościowe zawiera szereg regulacji, których zadaniem jest zagwarantowanie jak najpełniejszego zaspokojenia wierzycieli upadłego.

Opiera się na zasadzie optymalizacji majątku wchodzącego w skład upadłości w celu uzyskania jak największych środków pozwalających na możliwie pełne zaspokojenie wierzycieli.

Postępowanie upadłościowe jest postępowaniem wspólnym (zbiorowym). Uczestnikami tego postępowania są wszyscy wierzyciele dłużnika, których interesy ekonomiczne mogą być jednak różne.

Co do zasady założeniem postępowania wspólnego jest priorytet wspólnego interesu wierzycieli nad interesem pojedynczego wierzyciela lub grupy wierzycieli. Inny interes mają wierzyciele zabezpieczeni na majątku dłużnika w sposób, który gwarantuje im pełne zaspokojenie w przypadku likwidacji tego majątku, a inny pracownicy, którzy przede wszystkim są zainteresowani utrzymaniem miejsc pracy. Prawo upadłościowe przewiduje instrumenty pozwalające na wyważanie i w miarę możliwości wspólne realizowanie tych interesów.

Prawo upadłościowe zawiera również instrumenty, które pozwalają na ochronę praw dłużnika. W szczególności dłużnik ma prawo do wnoszenia środków zaskarżenia oraz wyrażania stanowiska co do wierzytelności ujmowanych na liście wierzytelności.