Czy możliwe jest ogłoszenie upadłości konsumenckiej na terenie Polski przez obywatela Ukrainy?

Na tak postawione pytanie należy odpowiedzieć: tak! Prawo upadłościowe nie zakazuje (blokuje) cudzoziemcom możliwości ogłoszenia upadłości konsumenckiej w Polsce. Jednakże, aby „ukraiński dłużnik” mógł ubiegać się o ogłoszenie wobec siebie tego stanu, musi poza przesłanką niewypłacalności spełnić jeszcze jeden dodatkowy warunek. Tym warunkiem jest: posiadanie w Polsce głównego ośrodka podstawowej działalności.

I Co to jest główny ośrodek podstawowej działalności?

Pojęcie to pojawiło się w polskim prawie upadłościowym na skutek implementacji (przeniesienia) unijnych przepisów do polskiego systemu prawa i stanowi odpowiednik naszego rodzinnego „miejsca zamieszkania”. Art. 25 KC stanowi, że miejscem zamieszkania osoby fizycznej jest miejscowość, w której osoba ta przebywa z zamiarem stałego pobytu.

Dla uznania danej miejscowości za „miejsce zamieszkania” muszą zostać spełnione łącznie (koniunkcja) 2 przesłanki:

• faktyczne przebywanie w tej miejscowości (corpus – czynnik zew.) i
• zamiar stałego pobytu w tej miejscowości (animus – czynnik wew.).

II Zamiar stałego pobytu i faktyczne przebywanie

Zamiar stałego pobytu może przejawiać się przez zlokalizowanie w danej miejscowości tzw. stałego ogniska domowego, co oznacza np. zakup mieszkania lub domu. Chodzi o tzw. związki nie tylko o charakterze ekonomicznym (zatrudnienie), ale i emocjonalne czy rodzinne.

Faktyczne przebywanie w danej miejscowości nie może wskazywać wyłącznie pobytu celem wykonywania obowiązków pracowniczych lub zawodowych. Musi włącznie z nimi wskazywać na zlokalizowanie w niej ośrodka swoich osobistych majątkowych interesów.

III Główny ośrodek podstawowej działalności (ustalenie)

Prawo upadłościowe wprowadziło dwa domniemania, które mają na celu uproszczenie ustalenia „głównego ośrodka podstawowej działalności dłużnika”:

1. W przypadku osoby fizycznej prowadzącej działalność gospodarczą lub zawodową domniemywa się, że „głównym ośrodkiem podstawowej działalności” jest główne miejsce wykonywania działalności gospodarczej lub zawodowej.
2. W przypadku tzw. konsumenta (osoby fizycznej nieprowadzącej działalności gospodarczej) domniemywa się, że głównym ośrodkiem podstawowej działalności jest miejsce zwykłego pobytu konsumenta

Podczas rozpoznania wniosku o upadłość konsumencką sąd nie przeprowadza dowodu mającego na celu ustalenie „głównego ośrodka podstawowej działalności” dłużnika. Co do zasady sąd bazuje na danych wskazanych we wniosku. Nie można wykluczyć jednak, że w przypadku uzyskania wątpliwości co do okoliczności w tej materii może zobowiązać dłużnika do złożenia stosownych wyjaśnień lub przedłożenia dokumentów. Wobec czego obywatel Ukrainy, składając wniosek, musi liczyć się z tym, że może zostać zobowiązany do wskazania, że:

• ma miejsce zamieszkania w RP (zezwolenie na pobyt stały, umowa najmu mieszkania);
• jest zatrudniony (umowa o pracę) i
• płaci w Polsce podatki i jest ubezpieczony (Urząd Skarbowy, ZUS).

IV Brak głównego ośrodka podstawowej działalności w RP

Zatem jeśli obywatel Ukrainy nie posiada w Polsce „głównego ośrodka podstawowej działalności”, musi wykazać (wskazać), że posiada „miejsce zwykłego pobytu”, a w ostateczności choćby majątek!

Jednakże w żadnym akcie prawnym nie mam definicji „miejsca zwykłego pobytu”. Tak też przyjąć należy, że takim miejscem jest:

• miejsce, gdzie przebywa z zamiarem dłuższego zamieszkiwania i
• miejsce, gdzie jest jego większość spraw osobistych, zawodowych i ekonomicznych.

Sprawdź też: Firmy zajmujące się pisaniem wniosków, pism i podań